‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ โสณา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
โสณาเถริยาปทานํ ฉฏฺฐํฯ
7. ภทฺทกาปิลานีเถรีอปทานํ
[244]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู [สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา (สี. ปี.)];
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ
[245]
‘‘ตทาหุ หํสวติยํ, วิเทโห นาม นามโต [นามโก (สฺยา. ปี.)];
เสฏฺฐี ปหูตรตโน, ตสฺส ชายา อโหสหํฯ
[246]
‘‘กทาจิ โส นราทิจฺจํ, อุเปจฺจ สปริชฺชโน;
ธมฺมมสฺโสสิ พุทฺธสฺส, สพฺพทุกฺขภยปฺปหํ [ทุกฺขกฺขยาวหํ (สฺยา.)]ฯ
[247]
‘‘สาวกํ ธุตวาทานํ, อคฺคํ กิตฺเตสิ นายโก;
สุตฺวา สตฺตาหิกํ ทานํ, ทตฺวา พุทฺธสฺส ตาทิโนฯ
[248]
‘‘นิปจฺจ สิรสา ปาเท, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํ;
ส หาสยนฺโต ปริสํ, ตทา หิ นรปุงฺคโวฯ
[249]
‘‘เสฏฺฐิโน อนุกมฺปาย, อิมา คาถา อภาสถ;
‘ลจฺฉเส ปตฺถิตํ ฐานํ, นิพฺพุโต โหหิ ปุตฺตกฯ
[250]
‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[251]
‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
กสฺสโป นาม โคตฺเตน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ
[252]
‘‘ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;
เมตฺตจิตฺโต ปริจริ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ
[253]
‘‘สาสนํ โชตยิตฺวาน, โส มทฺทิตฺวา กุติตฺถิเย;
เวเนยฺยํ วินยิตฺวา จ, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ
[254]
‘‘นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค, ปูชนตฺถาย สตฺถุโน;
ญาติมิตฺเต สมาเนตฺวา, สห เตหิ อการยิฯ
[255]
‘‘สตฺตโยชนิกํ ถูปํ, อุพฺพิทฺธํ รตนามยํ;
ชลนฺตํ สตรํสิํว, สาลราชํว ผุลฺลิตํฯ
[256]
‘‘สตฺตสตสหสฺสานิ, ปาติโย [จาติโย (สฺยา.)] ตตฺถ การยิ;
นฬคฺคี วิย โชตนฺตี [โชตนฺเต (สฺยา. ปี.)], รตเนเหว สตฺตหิฯ
[257]
‘‘คนฺธเตเลน ปูเรตฺวา, ทีปานุชฺชลยี ตหิํ;
ปูชนตฺถาย [ปูชตฺถาย (สี. ก.)] มเหสิสฺส, สพฺพภูตานุกมฺปิโนฯ
[258]
‘‘สตฺตสตสหสฺสานิ, ปุณฺณกุมฺภานิ การยิ;
รตเนเหว ปุณฺณานิ, ปูชนตฺถาย มเหสิโนฯ
[259]
‘‘มชฺเฌ อฏฺฐฏฺฐกุมฺภีนํ, อุสฺสิตา กญฺจนคฺฆิโย;
อติโรจนฺติ วณฺเณน, สรเทว ทิวากโรฯ
[260]
‘‘จตุทฺวาเรสุ โสภนฺติ, โตรณา รตนามยา;
อุสฺสิตา ผลกา รมฺมา, โสภนฺติ รตนามยาฯ
[261]
‘‘วิโรจนฺติ ปริกฺขิตฺตา [ปริกฺขาโย (สฺยา.)], อวฏํสา สุนิมฺมิตา;
อุสฺสิตานิ ปฏากานิ, รตนานิ วิโรจเรฯ
[262]
‘‘สุรตฺตํ สุกตํ จิตฺตํ, เจติยํ รตนามยํ;
อติโรจติ วณฺเณน, สสญฺโฌว [สสชฺฌาว (สฺยา. ก.), สสญฺชาว (ปี.)] ทิวากโรฯ
[263]
‘‘ถูปสฺส เวทิโย ติสฺโส, หริตาเลน ปูรยิ;
เอกํ มโนสิลาเยกํ, อญฺชเนน จ เอกิกํฯ
[264]
‘‘ปูชํ เอตาทิสํ รมฺมํ, กาเรตฺวา วรวาทิโน;
อทาสิ ทานํ สงฺฆสฺส, ยาวชีวํ ยถาพลํฯ
[265]
‘‘สหาว เสฏฺฐินา เตน, ตานิ ปุญฺญานิ สพฺพโส;
ยาวชีวํ กริตฺวาน, สหาว สุคติํ คตาฯ
[266]
‘‘สมฺปตฺติโยนุโภตฺวาน, เทวตฺเต อถ มานุเส;
ฉายา วิย สรีเรน, สห เตเนว สํสริํฯ
[267]
‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, วิปสฺสี นาม นายโก;
อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน, สพฺพธมฺมวิปสฺสโกฯ
[268]
‘‘ตทายํ พนฺธุมติยํ, พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต;
อฑฺโฒ สนฺโต คุเณนาปิ [สตฺถาคเมนาสิ (สี.)], ธเนน จ สุทุคฺคโตฯ
[269]
‘‘ตทาปิ ตสฺสาหํ อาสิํ, พฺราหฺมณี สมเจตสา;
กทาจิ โส ทิชวโร, สงฺคเมสิ มหามุนิํฯ
[270]
‘‘นิสินฺนํ ชนกายมฺหิ, เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ;
สุตฺวา ธมฺมํ ปมุทิโต, อทาสิ เอกสาฏกํฯ
[271]
‘‘ฆรเมเกน วตฺเถน, คนฺตฺวาเนตํ ส มพฺรวิ [มมพฺรวิ (สี. สฺยา. ปี.)];
‘อนุโมท มหาปุญฺญํ [มหาปญฺเญ (สี.), มหาปุญฺเญ (สฺยา. ก.)], ทินฺนํ พุทฺธสฺส สาฏกํ’ฯ
[272]
‘‘ตทาหํ อญฺชลิํ กตฺวา, อนุโมทิํ สุปีณิตา [สุวิทิตา (สฺยา.), สุปีติยา (ก.)];
‘สุทินฺโน สาฏโก สามิ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโน’ฯ
[273]
‘‘สุขิโต สชฺชิโต หุตฺวา, สํสรนฺโต ภวาภเว;
พาราณสิปุเร รมฺเม, ราชา อาสิ มหีปติฯ
[274]
‘‘ตทา ตสฺส มเหสีหํ, อิตฺถิคุมฺพสฺส อุตฺตมา;
ตสฺสาติ ทยิตา [ตสฺสาวิ ทุติยิกา (สฺยา.)] อาสิํ, ปุพฺพสฺเนเหน ภตฺตุโน [จุตฺตริ (สฺยา. ปี. ก.)]ฯ
[275]
‘‘ปิณฺฑาย วิจรนฺเต เต [โส (สี. สฺยา. ปี.)], อฏฺฐ ปจฺเจกนายเก;
ทิสฺวา ปมุทิโต หุตฺวา, ทตฺวา ปิณฺฑํ มหารหํฯ
[276]
‘‘ปุโน นิมนฺตยิตฺวาน, กตฺวา รตนมณฺฑปํ;
กมฺมาเรหิ กตํ ปตฺตํ [กตํ ฉตฺตํ (สี.), กตมฏฺฐํ (สฺยา.)], โสวณฺณํ วต ตตฺตกํฯ
[277]
‘‘สมาเนตฺวาน เต สพฺเพ, เตสํ ทานมทาสิ โส;
โสณฺณาสเน ปวิฏฺฐานํ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิฯ
[278]
‘‘ตมฺปิ ทานํ สหาทาสิํ, กาสิราเชนหํ ตทา;
ปุนาหํ พาราณสิยํ, ชาตา กาสิกคามเกฯ
[279]
‘‘กุฏุมฺพิกกุเล ผีเต, สุขิโต โส สภาตุโก;
เชฏฺฐสฺส ภาตุโน ชายา, อโหสิํ สุปติพฺพตาฯ
[280]
‘‘ปจฺเจกพุทฺธํ ทิสฺวาน, กนิยสฺส มม ภตฺตุโน [ภตฺตุกนิยโส (สฺยา.)];
ภาคนฺนํ ตสฺส ทตฺวาน, อาคเต ตมฺหิ ปาวทิํฯ
[281]
‘‘นาภินนฺทิตฺถ โส ทานํ, ตโต ตสฺส อทาสหํ;
อุขา [พุทฺธา (สฺยา.)] อานิย ตํ อนฺนํ, ปุโน ตสฺเสว โส อทาฯ
[282]
‘‘ตทนฺนํ ฉฑฺฑยิตฺวาน, ทุฏฺฐา พุทฺธสฺสหํ ตทา;
ปตฺตํ กลลปุณฺณํ ตํ, อทาสิํ ตสฺส ตาทิโนฯ
[283]
‘‘ทาเน จ คหเณ เจว, อปเจ ปทุเสปิ จ;
สมจิตฺตมุขํ ทิสฺวา, ตทาหํ สํวิชิํ ภุสํฯ
[284]
‘‘ปุโน ปตฺตํ คเหตฺวาน, โสธยิตฺวา สุคนฺธินา;
ปสนฺนจิตฺตา ปูเรตฺวา, สฆตํ สกฺกรํ อทํฯ
[285]
‘‘ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ, สุรูปา โหมิ ทานโต;
พุทฺธสฺส อปกาเรน, ทุคฺคนฺธา วทเนน จฯ
[286]
‘‘ปุน กสฺสปวีรสฺส, นิธายนฺตมฺหิ เจติเย;
โสวณฺณํ อิฏฺฐกํ วรํ, อทาสิํ มุทิตา อหํฯ
[287]
‘‘จตุชฺชาเตน คนฺเธน, นิจยิตฺวา ตมิฏฺฐกํ;
มุตฺตา ทุคฺคนฺธโทสมฺหา, สพฺพงฺคสุสมาคตาฯ
[288]
‘‘สตฺตปาติสหสฺสานิ, รตเนเหว สตฺตหิ;
กาเรตฺวา ฆตปูรานิ, วฏฺฏีนิ [วฏฺฏีโย (สี.)] จ สหสฺสโสฯ
[289]
‘‘ปกฺขิปิตฺวา ปทีเปตฺวา, ฐปยิํ สตฺตปนฺติโย;
ปูชนตฺถํ โลกนาถสฺส, วิปฺปสนฺเนน เจตสาฯ
[290]
‘‘ตทาปิ ตมฺหิ ปุญฺญมฺหิ, ภาคินียิ วิเสสโต;
ปุน กาสีสุ สญฺชาโต, สุมิตฺตา อิติ วิสฺสุโตฯ
[291]
‘‘ตสฺสาหํ ภริยา อาสิํ, สุขิตา สชฺชิตา ปิยา;
ตทา ปจฺเจกมุนิโน, อทาสิํ ฆนเวฐนํฯ
[292]
‘‘ตสฺสาปิ ภาคินี อาสิํ, โมทิตฺวา ทานมุตฺตมํ;
ปุนาปิ กาสิรฏฺฐมฺหิ, ชาโต โกลิยชาติยาฯ
[293]
‘‘ตทา โกลิยปุตฺตานํ, สเตหิ สห ปญฺจหิ;
ปญฺจปจฺเจกพุทฺธานํ, สตานิ สมุปฏฺฐหิฯ
[294]
‘‘เตมาสํ ตปฺปยิตฺวาน [วาสยิตฺวาน (สฺยา. ปี.)], อทาสิ จ ติจีวเร [ติจีวรํ (สฺยา.)];
ชายา ตสฺส ตทา อาสิํ, ปุญฺญกมฺมปถานุคาฯ
[295]
‘‘ตโต จุโต อหุ ราชา, นนฺโท นาม มหายโส;
ตสฺสาปิ มเหสี อาสิํ, สพฺพกามสมิทฺธินีฯ
[296]
‘‘ตทา ราชา ภวิตฺวาน, พฺรหฺมทตฺโต มหีปติ;
ปทุมวตีปุตฺตานํ, ปจฺเจกมุนินํ ตทาฯ
[297]
‘‘สตานิ ปญฺจนูนานิ, ยาวชีวํ อุปฏฺฐหิํ;
ราชุยฺยาเน นิวาเสตฺวา, นิพฺพุตานิ จ ปูชยิํฯ
[298]
‘‘เจติยานิ จ กาเรตฺวา, ปพฺพชิตฺวา อุโภ มยํ;
ภาเวตฺวา อปฺปมญฺญาโย, พฺรหฺมโลกํ อคมฺหเสฯ
[299]
‘‘ตโต จุโต มหาติตฺเถ, สุชาโต ปิปฺผลายโน;
มาตา สุมนเทวีติ, โกสิโคตฺโต ทิโช ปิตาฯ
[300]
‘‘อหํ มทฺเท ชนปเท, สากลาย ปุรุตฺตเม;
กปฺปิลสฺส ทิชสฺสาสิํ, ธีตา มาตา สุจีมติฯ
[301]
‘‘ฆนกญฺจนพิมฺเพน, นิมฺมินิตฺวาน มํ ปิตา;
อทา กสฺสปธีรสฺส, กาเมหิ วชฺชิตสฺสมํฯ
[302]
‘‘กทาจิ โส การุณิโก, คนฺตฺวา กมฺมนฺตเปกฺขโก;
กากาทิเกหิ ขชฺชนฺเต, ปาเณ ทิสฺวาน สํวิชิฯ
[303]
‘‘ฆเรวาหํ ติเล ชาเต, ทิสฺวานาตปตาปเน;
กิมิ กาเกหิ ขชฺชนฺเต, สํเวคมลภิํ ตทาฯ
[304]
‘‘ตทา โส ปพฺพชี ธีโร, อหํ ตมนุปพฺพชิํ;
ปญฺจวสฺสานิ นิวสิํ, ปริพฺพาชวเต [ปริพฺพาชปเถ (สฺยา. ปี.)] อหํฯ
[305]
‘‘ยทา ปพฺพชิตา อาสิ, โคตมี ชินโปสิกา;
ตทาหํ ตมุปคนฺตฺวา, พุทฺเธน อนุสาสิตาฯ
[306]
‘‘น จิเรเนว กาเลน, อรหตฺตมปาปุณิํ;
อโห กลฺยาณมิตฺตตฺตํ, กสฺสปสฺส สิรีมโตฯ
[307]
‘‘สุโต พุทฺธสฺส ทายาโท, กสฺสโป สุสมาหิโต;
ปุพฺเพนิวาสํ โย เวทิ, สคฺคาปายญฺจ ปสฺสติฯ
[308]
‘‘อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโต, อภิญฺญาโวสิโต มุนิ;
เอตาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ, เตวิชฺโช โหติ พฺราหฺมโณฯ
[309]
‘‘ตเถว ภทฺทกาปิลานี [ภทฺทากาปิลานี (สี. ปี.)], เตวิชฺชา มจฺจุหายินี;
ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ, ชิตฺวา มารํ สวาหนํฯ
[310]
‘‘ทิสฺวา อาทีนวํ โลเก, อุโภ ปพฺพชิตา มยํ;
ตฺยมฺห ขีณาสวา ทนฺตา, สีติภูตามฺห นิพฺพุตาฯ
[311]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ
[312]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[313]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ ภทฺทกาปิลานี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
ภทฺทกาปิลานีเถริยาปทานํ สตฺตมํฯ
8. ยโสธราเถรีอปทานํ
[314]
เอกสฺมิํ สมเย รมฺเม, อิทฺเธ ราชคเห ปุเร;
ปพฺภารมฺหิ วเรกมฺหิ, วสนฺเต นรนายเกฯ
[315]
วสนฺติยา ตมฺหิ นคเร, รมฺเม ภิกฺขุนุปสฺสเย;
ยโสธราภิกฺขุนิยา, เอวํ อาสิ วิตกฺกิตํฯ
[316]
‘‘สุทฺโธทโน มหาราชา, โคตมี จ ปชาปตี;
อภิญฺญาตา มหาเถรา, เถริโย จ มหิทฺธิกาฯ
[317]